Goed gezin(d)
Dat een blindengeleidehond niet kant-en-klaar uit de lucht komt vallen, weet natuurlijk iedere leek. Een ieder weet volgens mij wel dat zo’n hondje door een speciale hondenschool wordt getraind tot een fantastische steun en toeverlaat voor iemand met een visuele beperking. Maar er zit nog een stuk voor. Voordat een jonge hond bij de hondenschool in training gaat, woont deze een jaar bij een zogeheten gastgezin. Laatst ontmoette ik de ‘gastouders’ van mijn Xena, die het heerlijk vonden om hun eerste geleidehond in opleiding weer terug te zien.
Een wilde pup
“Ze is echt rustig geworden”, merkt Xena’s gastmoeder op nadat ze haar een tijdje heeft geobserveerd. Ondertussen loopt ze zelf met hun huidige pupje Thom, die nog lekker overactief en speels is. Zijn oudere halfzus, Xena, kan dat ook zijn, maar ook ik merk dat ze rustiger en beheerster is dan toen ik haar kreeg. De twee honden delen een zelfde moeder en dat kun je merken. Ze spelen super lief samen, maar buiten dat herkennen de gastouders in Thom ook trekjes die Xena ook heeft. Het zuchten als ze gaan liggen, de manier van spelen… Ze kunnen vol vuur vertellen over Xena’s puppytijd, en ik zuig de verhalen in me op als een spons. Ik vind het zo ontzettend leuk om meer over haar jeugd te horen.
Een vraag die ik veel krijg, is of ik mijn geleidehond al vanaf de geboorte heb. Het antwoord is nee. In verreweg de meeste gevallen gaat een hond eerst in training bij de hondenschool nadat ze zijn opgegroeid bij hun gastgezin. Ze worden bij hun ‘werkgever’ geplaatst als ze rond de 1,5 jaar oud zijn. Xena was een jaar en tien maanden toen ze bij me kwam. Een leuke ontmoeting, waar ik met haar gastouders ook uitgebreid op terugblik tijdens een zonovergoten wandeling in het loslooppark, waar broeder en zuster vrolijk met elkaar dollen. Daarna drinken we wat bij het koffietentje waar Juriaan en ik vaker te vinden zijn. Het grenst direct aan het losloopbos en is dus een door hondenbezitters veel bezochte plaats.
Geduld!
Al toen ik Xena een paar weken had, stond ik te springen om haar gastouders te ontmoeten. Zij zijn ten slotte degene die de hond vormen. Zo zal ik wat dieper in gaan op wat een gastgezin allemaal voor geweldig werk doet. Hoe dan ook, de trainster van mijn geleidehondenschool zei me dat ik beter even kon wachten met het contact opnemen met de gastouders van Xena. Je weet niet wat het voor effect op de hond heeft. Beter kan het dier eerst helemaal aan zijn nieuwe omgeving en baasje gewend zijn. Maar op een gegeven moment voelde het gewoon goed om te doen. Xena en ik waren er klaar voor, zo voelde het. Misschien was het ook een goede zaak dat we afspraken op een locatie waar Xena vaak met ons komt, in de buurt waar ze nu woont. In het begin had ze ook niet helemaal door wie haar nu zo blij begroetten. Ze kon ze niet echt plaatsen. Het was dan ook bijna twee jaar geleden dat ze elkaar voor het laatst gezien hadden. Maar toen kwam de herkenning volgens mij en begon ze blij te kwispelen.
Tekort
Maar wat doet zo’n gastgezin nu precies? Om te beginnen moet ik kwijt dat gastgezinnen een essentieel deel uitmaken van de opvoeding en opleiding van een blindengeleidehond. Zoals ik al zei vormen ze het beestje tot de geweldige partner in crime die hij later zal worden. Ook moet het me van het hart dat geleidehondenscholen, de mijne ook, vaak een tekort hebben aan deze gastgezinnen. De meeste mensen die de tijd hebben en van honden houden, die op veel criteria geschikt zouden zijn als gastgezin – al ga ik daar natuurlijk niet over – willen het toch niet doen, omdat ze na een jaar afscheid moeten nemen van de pup waar ze zo veel tijd mee hebben doorgebracht. En natuurlijk snap ik dat het lastig is en dat je je ontzettend aan zo’n dier gaat hechten. Daar staat tegenover dat je iemand met een visuele beperking helpt om diens wereld te vergroten: je doet leuk werk voor het goede doel. Ook, en dit klinkt misschien wat cynisch, weet je ook van een ‘gewoon’ huisdier dat je er na een aantal jaar afscheid van gaat nemen. Een hond of kat gaat helaas veel minder lang mee dan wij. Het afscheid komt wat eerder, maar is het dan pijnlijker of verdrietiger dan wanneer je zo’n dier tien jaar lang aan je zijde hebt gehad en het dan moet laten inslapen? Bovendien kiezen sommige geleidehondgebruikers er voor om contact te onderhouden met hun gastgezin, dus is het dan echt een definitief afscheid? Dit is geen verwijt of kritiek naar mensen die om die redenen niet aan het leven als gastgezin willen beginnen, hoor. Het is een beetje om de eerste gedachte die men er bij kan hebben, te relativeren. Maar ik kan me voorstellen dat het zwaar is om gastgezin te zijn. Je moet een jong hondje helemaal opvoeden, socialiseren, zindelijk maken, en daarnaast krijg je structureel trainingen vanuit de hondenschool om alles uit de pup te halen. Intensief lijkt me dat. Maar wat ik al zei, het is oh zo belangrijk. Het leuke is dat een geleidehond in opleiding gelijksoortige rechten heeft als een volwaardige geleidehond: ze mogen gratis overal mee naar toe. Of nou ja, in theorie dan, natuurlijk zijn er altijd plekken waar men niet op de hoogte is van de regelgeving, iets war ik met mijn volledig getrainde geleidehond ook tegenaan loop. Maar in principe mag een pup in opleiding gratis mee in de trein, supermarkten en restaurants in, dat soort dingen. Het zal dus zelden voorkomen dat je ergens heen moet en niet weet waar je de hond dan moet laten.
In onderstaande video vertellen twee vrienden van mij, Sander en Tatjana, over het belang van gastgezinnen. Sander heeft een geleidehond en Tatjana (nog) niet. Daar willen ze verandering in brengen, en hoe meer gastgezinnen zich melden, hoe sneller mensen als Tatjana door het leven kunnen wandelen met hun harige hulp.
Nogmaals, ik wil echt geen mensen afvallen die om bovengenoemde reden geen gastgezin willen of kunnen worden. Overigens is er ook nog een andere manier waarop je een hondenschool zou kunnen helpen: het opvangen van een gepensioneerde geleidehond. Toen Siërra met pensioen ging, kon ik regelen dat mijn collega haar adopteerde. Ideaal: zij kende Siërra al en ik kan op de hoogte blijven van haar welzijn door mijn collega er op kantoor naar te vragen. Bovendien spreken we zo nu en dan nog af. Er zijn ook mensen die hun oude hond na hun pensioen houden. Maar veel mensen kunnen de hond niet houden en hebben ook geen alternatief. Voor hen gaat de school dan op zoek naar een nieuw, liefhebbend baasje waar het dier zijn laatste jaren vredig kan doorbrengen en genieten van zijn pensioen. Sommige geleidehondenscholen delen via sociale media of hun website wanneer ze weer een baasje zoeken. Of je kunt informeren bij een school of er een hond met pensioen is of gaat die je zou kunnen opvangen. Dit zijn maar enkele ideetjes voor mensen die overwegen om een hond in huis te halen. Je hebt ze misschien minder lang bij je dan gewoonlijk, maar je krijgt er het nodige voor terug!
Ook wij hebben afgelopen jaar met heel veel plezier voor een geleidepup in oeiding gezorgd. En natuurlijk is het afscheid zwaar maar dat staat in schril contrast tot het fantastische jaar dat we hebben gehad. Weten dat onze schat straks iemand heel gelukkig gaat maken verzacht het afscheid.