De super-assistent
Sinds kort duikt het overal op. Sommigen noemen het een plaag, anderen vinden het de uitvinding van de eeuw. Eén ding is zeker: het wordt zo langzamerhand steeds meer geïntegreerd in onze (digitale) levens. Bijna iedereen heeft er onderhand wel iets over gezegd of geschreven, dus nu is het mijn beurt. Riemen vast, want ik deel met genoegen mijn visie op de razendsnelle ontwikkeling van artificiële intelligentie, beter bekend als AI. Hoewel heel veel mensen zich er, naar mijn mening ook terecht, zorgen om maken, zorgt AI voor een enorme revolutie op het gebied van toegankelijkheid.
Spelen met vuur
Een aantal dagen geleden woonde ik in een mooi hotel in Utrecht een evenement bij, waarbij de communicatieprofessionals van het OM uit het hele land te samen komen om kennis en inspiratie op te doen. Ik had me ingeschreven voor de workshop over AI, omdat het een fenomeen is wat me mateloos interesseert. Niet alleen maakt het ons leven op sommige gebieden een stuk makkelijker, daarover later meer, ook vormt het een grote bron van hilariteit. Tijdens de workshop lieten we het programma ChatGPT een bloedserieus persbericht van het OM herschrijven tot sinterklaasgedicht en daarna tot een verhaal in Nijntje-stijl: “De stoute boeven waren weggerend, o o!” En er werd ons als rijksambtenaar op het hart gedrukt dat we terughoudend moeten zijn in het gebruik van dit soort applicaties voor ons werk. Maar spelen met gegevens die toch al openbaar op onze website staan, mocht wel. De workshopleider liet het programma vragen opstellen die journalisten mogelijk aan de hand van het persbericht zouden kunnen stellen en mogelijke antwoorden daarop. Ook maakte ChatGPT na het invoeren van een commando een korte samenvatting. Ideaal, dat kan collega’s een hoop werk besparen…
De mogelijkheden van Ai lijken onuitputtelijk en beperken zich niet tot het genereren of bewerken van tekst. Je kunt bijvoorbeeld teksten laten omzetten naar beelden, maar nog huiveringwekkender – een ontwikkeling die vijf jaar geleden nog mijlen ver weg leek – je kunt een opgenomen stem alles laten zeggen wat je wilt. Een voorbeeldje: een zeker radioprogramma op 3FM had in verkiezingstijd een dagelijks terugkerend item waarbij BBB-lijsttrekker Caroline van der Plas het weerbericht voorlas. Dit deed ze niet zelf en ze wist er eerst ook niet van, tot mensen haar er over begonnen te appen. Hoewel ze er wel om kon lachen, is het verontrustend te noemen dat zo veel mensen er in trapten. Naar mijn idee kun je heel duidelijk het verschil horen tussen een door AI gegenereerd fragment en iets wat de persoon in kwestie echt gezegd heeft. Je hoort het vooral aan de intonatie en de klemtoon. Maar niet iedereen is daar zo op beducht. Logisch ook, want het is een heel recente ontwikkeling. Mijn angst is een beetje dat, tegen de tijd dat iedereen er wel alert op is, de AI zo goed is geworden dat je echt nauwelijks nog het verschil hoort. Het is heel leuk en grappig om mee te spelen, maar wel iets om in de gaten te houden. En dit is ook een klap voor stemacteurs en voiceovers, die straks kunnen worden wegbezuinigd omdat hun werk door een computer wordt gedaan. Eeuwig zonde van een hoop talent, als je het mij vraagt.
Een revolutie ontketend
Maar, alle zwarte scenario’s ten spijt, AI heeft voor een enorme revolutie in de toegankelijkheid gezorgd en gaat vermoed ik nog wel meer bijdragen aan de zelfstandigheid van mensen met een beperking. Ik neem je mee in de wonderewereld van Be My AI. Deze app vertelt je precies, tot in het kleinste detail, wat er op de foto staat (zie voorbeeld). Ook kun je via de chatfunctie vragen over de foto aan de AI stellen. Ik las een voorbeeld van iemand die deze functie gebruikte om de houdbaarheidsdatum van medicijnen op te vragen. De AI kon het eerst niet aflezen en vroeg of die persoon een nieuwe foto kon maken, net zo lang totdat het lukte! Hoewel deze app van oorsprong werkt met vrijwilligers, die je met een videoverbinding kunt laten meekijken, is er nu geen hulp meer nodig van andere mensen. Alles gaat via ChatGPT. Een open deur, maar dit verruimt de blik van zo veel mensen. En het neemt de barrières weg voor mensen die, zoals ik, niet houden van het hulp vragen, in het bijzonder aan vreemden. In dit artikel lees je meer over de app en hoe deze te gebruiken.
Zelf maak ik amper gebruik van AI, hoewel ik er ook niet bepaald een grote weerstand tegen voel. Ik zie er nu, voor mij dan, nog geen toegevoegde waarde in. Zoals onze workshopleider ook zei: “je moet het niet je werk laten overnemen, maar voor je laten werken. Het is een super-assistent, die je van adviezen voorziet, maar blijf altijd zelf nadenken. Als je een schrijver bent, kan het je helpen om een writer’s block te omzeilen door er een beetje mee te sparren, maar laat het niet je hele artikel schrijven. Behandel de AI als je super-assistent en niet als je intellectuele meerdere.” En ik denk als mensen dat in gedachten houden en het gebruik van AI binnen de perken houden, de boel met een beetje geluk niet gaat ontsporen. Maar zeker weten doe je nooit, natuurlijk.